Logopeda
Logopeda to osoba zajmująca się diagnozowaniem, stymulacją rozwoju mowy, profilaktyką oraz terapią zaburzeń mowy.
Na podstawie badań przesiewowych oraz diagnozy logopedycznej do najczęściej spotykanych wad i zaburzeń mowy zalicza się:
- Sygmatyzm (seplenienie) – polega na nieprawidłowej realizacji głosek syczących (s, z, c, dz), głosek szumiących (sz, ż/rz, cz, dż), głosek ciszących (ś, ź, ć, dź). Najczęściej występujące rodzaje seplenienia:
- Seplenienie miedzyzębowe – w czasie wymawiania głosek syczących (s, z, c, dz) język wsunięty jest między zęby;
- Seplenienie proste (parasygmatyzm) – jest to zamiana głosek szumiących (sz, ż, cz, dż) na głoski syczące (s, z, c, dz) – np. szkoła – skoła, czapka – capka, żaba – zaba, dżokej – dzokej;
- Seplenienie boczne – język ułożony jest niesymetrycznie, dźwiękom towarzyszy nieprzyjemne brzmienie;
Przyczyny seplenienia: nieprawidłowa budowa narządów mowy, upośledzony słuch, naśladownictwo, nieprawidłowy zgryz oraz niesprawność języka i warg. - Rotacyzm (reranie) – nieprawidłowa wymowa głoski r, która jest zastępowana łatwiejszymi głoskami np. l, j lub deformowana np. r gardłowe, r francuskie;
Przyczyny rotacyzmu: budowa anatomiczna języka (krótkie wędzidełko podjęzykowe), obniżona sprawność ruchowa języka, nieprawidłowe wzorce wymowy z otoczenia. - Kappacyzm/Gammacyzm – nieprawidłowa realizacjia głosek k, g, które są zastępowane głoskami t, d. (kula-tula, kotek – totek, guma-duma) Główną przyczyną jest nieprawidłowa praca języka.
- Lambdacyzm – nieprawidłowa wymowa głoski l, która jest zastępowana głoską j (lalka-jajka, lody-jody). Główną przyczyną jest obniżona sprawność języka (słaba pionizacja języka lub jej brak).
- Mowa cicha, niewyraźna lub gwarowa – np. kiedy – kedy.
Główny celem zajęć logopedycznych jest:
- usprawnianie pracy narządów artykulacyjnych (języka, warg, podniebienia miękkiego, żuchwy);
- kształtowanie prawidłowego toru oddechowego, wydłużanie fazy wydechowej poprzez różnego rodzaju ćwiczenia oddechowe;
- kształtowanie słuchu fonematycznego np. różnicowanie dźwięków mowy;
- wywoływanie, korygowanie i utrwalanie prawidłowej wymowy głosek w izolacji, sylabie, wyrazie, zestawieniach, zdaniach i dłuższych wypowiedziach.
Uczestnictwo ucznia w zajęciach logopedycznych oznacza konieczność utrwalania wypracowanych efektów podczas zajęć w domu w celu osiągnięcia jak najlepszych wyników. Nawet kilkuminutowe, ale codzienne i systematyczne ćwiczenia rodzica z dzieckiem są dużą pomocą.